Ingewikkeld praten
Dichter en schrijver Gerrit Komrij schreef ooit: ‘Mensentaal behoort voor politici tot de absolute onmogelijkheden’.
De reden voor deze boude veronderstelling was het feit dat hij vermoedde dat politici zich schamen voor het feit dat de begrippen die zij in hun debatten gebruiken ook met heel simpele woorden zijn uit te drukken. Dat zij bang zijn dat zij, als ze die begrippen met gewone mensentaal benoemen, niet helemaal voor vól worden aangezien. Dingen bewust ingewikkeld maken om interessanter over te komen.
Thierry Baudet moet hetzelfde hebben gedacht toen hij zijn Uil van Minerva over de hoofden van een met stomheid geslagen publiek liet wieken. Maar dat is weer een heel ander verhaal.
In de landelijke politiek waart de laatste jaren een woord rond dat moet verdoezelen dat de gebruiker het over iets heel gewoons heeft.
Het is het woord ‘aangeven’. En dan niet in de zin van: ‘Kun je mij die notities even aangeven?’ of ‘Kunt u mij de peper aangeven?’ (in het Kamerrestaurant) of ‘Voorzitter, als de heer W. nog één keer zo'n racistische opmerking maakt, ga ik hem aangeven bij het Meldpunt voor Discriminatie!’.
Nee, aangeven in de zin van ‘zeggen’: ‘Zoals mevrouw die-en-die aangeeft’.
Aangeven in de zin van ‘bedoelen’: ‘Zo heb ik dat tenminste aangegeven’.
Aangeven in de zin van ‘duidelijk maken: ‘Ik moet dat meer aangeven’.
Aangeven in de zin van ‘vermelden’: ‘Daarin zal ik aangeven dat…’
Er gaat geen debat voorbij of er wordt aan alle kanten lustig aangegeven.
Natuurlijk neemt heel Nederland dit ingewikkelde praten over en kun je niet bij de bakker staan of die geeft aan dat zijn brood nog geen uurtje geleden uit de oven kwam. De krantenjongen geeft aan dat het bijna Nieuwjaar is en dat hij een fooi verwacht.
Ook de weermannen en -vrouwen doen hun best om een zo kleurrijk en interessant klinkend Nederlands uit te storten over kijker of luisteraar.
Waarom zou je zeggen ‘Het gaat hard regenen’ als je kunt zeggen ‘Er steken pittige buien de kop op’. Pittig? Is die regen soms een exotisch gekruide variant van zure regen? Geen gewone zure regen, maar een lekker píttige regen?
Waarom zou je zeggen ‘Er is kans op onweer’ als je kunt zeggen ‘Dat gaat gepaard met een klap onweer’. Een klap onweer? Worden we die nacht dan opgeschrikt door maar één klap? En hoe zit het met de bijbehorende flits bliksem? Geen klap onweer zonder bliksemflits, tenslotte, maar een ‘flits bliksem’ vindt men dan weer niet nodig om te zeggen.
Waarom zou je zeggen ‘Later komt de zon door de sluierbewolking heen’ als je kunt zeggen ‘Die sluierbewolking wordt later op de ochtend weggebrand door de zon’. Weggebrand? Moeten we vrezen voor het Armageddon, met brandende stukken sluierbewolking die later op de dag uit de lucht verwoestend op ons neer storten?
Het schijnt dat wij een van de weinige volken ter wereld zijn die hun moedertaal met een zekere regelmaat veranderen. Er worden tussen-n's verplicht gesteld of juist weer verboden zonder enige opgaaf van redenen. Er wordt van woorden die al honderden jaren tot het Nederlands behoren lekker makkelijke Jip & Janneke taal gemaakt. Aan de andere kant wordt er juist weer zo ingewikkeld mogelijk gepraat.
Waarom? Ik heb het hierboven al aangegeven: we vinden onszelf niet interessant genoeg.
