menu

Klik, klik... 3D kijken met de View-Master

Met onze hedendaagse telefoons hebben we de hele wereld op zak. Wil je even kijken hoe die stad eruitziet waar je langs rijdt, dan is dat met één zoekopdrachtje geregeld. In de vorige eeuw gebruikten we als kinderen de View-Master waar je sprookjes, natuur, buitenlandse steden, noem maar op, mee kon bekijken. Maar het apparaat werd ook voor andere doeleinden gebruikt. Zo bestaan er kaartjes met naaktfoto’s uit de jaren ’50 en gebruikten de militairen het speeltje in de Tweede Wereldoorlog.

Klik, klik... 3D kijken met de View-Master - Jongbelegen.nu

Het begin

Toen Ed Mayer in 1919 terugkwam van de Eerste Wereldoorlog, begon hij in het Amerikaanse Portland een bedrijfje waar fotografen hun filmpjes konden laten ontwikkelen en afdrukken. Na een paar jaar kocht hij met geleend geld van zijn vader en zuster het bedrijf Sawyer’s, dat onder andere diaprojectors en ansichtkaarten produceerde. Het bedrijf groeide flink en Ed nam, samen met een aantal nieuwe partners, de naam Sawyer’s Service Inc. over. In 1938 ontmoetten de partners William Gruber, een van oorsprong Duitse fotograaf. Gruber experimenteerde met stereofotografie en had een apparaat bedacht waarin kleine stukjes diafilm in een kartonnen kaart (de zogenaamde ‘reels’) konden ronddraaien. Ed Mayer zag direct het potentieel van de uitvinding en stelde aan Gruber voor om samen de ontwikkeling van een compacte 3D stereokijker aan te pakken.  

De merknaam

Nadat er verder gesleuteld was aan de productie van de kijker en de kaarten, sloten Ed Mayer en William Gruber in februari 1942 een overeenkomst en begonnen samen onder de naam Sawyer’s het apparaat op de merkt te brengen. Het product was er, maar een merknaam nog niet. Na veel voorstellen te hebben verworpen, koos men voor View-Master. William Gruber had een hekel aan die naam, aangezien er al meerdere keukenapparaten op de markt waren met namen als Toast-Master en Mix-Master. Bij gebrek aan een andere naam werd het toch de View-Master, een merknaam die uiteindelijk bekend zou worden bij 65% van de wereldbevolking.  

Succesvol

De View-Master werd geïntroduceerd op de New York Wereldtentoonstelling van 1939-1940. Het apparaat werd omschreven als alternatief voor ansichtkaarten van bezienswaardigheden. Het werd aanvankelijk verkocht bij fotowinkels en cadeauwinkels en de eerste kaarten hadden inderdaad bezienswaardigheden als de Grand Canyon als onderwerp. De View-Master werd al snel zo populair dat het apparaat en de kaarten ervoor de belangrijkste producten van Sawyer’s werden. 

Walt Disney

In 1951 kocht Sawyer’s het bedrijf True-Vue, de belangrijkste concurrent. Belangrijker dan het uitschakelen van de concurrentie was het feit dat True-Vue een licentie bezat voor het produceren van 3D stereofotografie van personages van Walt Disney. Na de overname werden dan ook talloze kaarten geproduceerd met figuurtjes als Donald Duck en Mickey Mouse. Toen in 1955 het eerste Disneyland in Californië werd geopend werden ook over dit pretpark een uitgebreide reeks View-Master kaarten gemaakt.  

Televisieseries

In 1966 werd Sawyer’s zelf overgenomen door GAF, een chemisch bedrijf. Onder het leiderschap van GAF gingen de onderwerpen voor de View-Master kaarten meer in de richting van dingen die kinderen leuk vinden, zoals cartoons en speelgoed. Andere, zeer succesvolle, kaarten waren gebaseerd op populaire televisieseries. Zo werden er kaarten gemaakt over series als ‘Here’s Lucy’, ‘The Man from UNCLE’, ‘Doctor Who’, en ‘The Beverly Hillbillies’. De bekende acteur Henry Fonda (vader van Jane Fonda) verscheen in verschillende televisiecommercials om de nieuwe richting van View-Master te adverteren. In latere decennia kwamen ook speelfilms als ‘E.T.’, ‘The Poseidon Adventure’ en ‘Jurassic Park’ op de View-Master. In totaal werden er zo’n anderhalf miljard kaarten geproduceerd.  

Ander gebruik

De View-Master werd niet alleen als kindvriendelijk speeltje gebruikt. In de Tweede Wereldoorlog begreep het Amerikaanse leger dat het systeem perfect geschikt was om militairen te trainen in bijvoorbeeld het herkennen van vijandelijke schepen en vliegtuigen. Omdat bij het Amerikaanse leger alles groot is, bestelde men maar liefst 100.000 kijkers en zo’n 6 miljoen kaarten. In de jaren ’50 en ’60 werden door pornoproducenten series gemaakt die zogenaamd bedoeld waren voor het bestuderen van naakten door schilders en kunststudenten. Maar View-Master produceerde ook in opdracht van bedrijven kaarten waarmee producten en zelfs menukaarten van restaurants te zien waren.  

Kijk hier naar ‘Star Trek’ uit 1979 op View-Master

augustus 2020
Wim van der Oest
Kan lezen en schrijven met woorden. Vier decennialang tekstschrijver en auteur. Enthousiast medeoprichter van Jongbelegen. Waarom? Omdat hij online maar bar weinig magazines kon vinden die niét tuttig en ouderwets zijn.

Goed stuk

Deel dit artikel: