Wat een knaller was Exota!

Heel wat van onze moeders zullen het met tegenzin in hun winkelkarretje hebben gelegd, zo’n beugelfles Exota limonade. Niet verwonderlijk want, eerlijk is eerlijk, deze frisdrank uit de jaren vijftig en zestig zag er nu ook niet bepaald lekker gezond uit. 
De felle kleuren deden een overdosis aan kleurstoffen vermoeden en de superzoete smaken wezen in de richting van een hoog suikergehalte en een flinke scheut smaakstoffen. 
Maar wij waren er gék op en zeurden mama voor het boodschappen doen dan ook net zo lang totdat ze zuchtend toegaf. ‘Voor deze ene keer dan!’. 

Smaken 
Misschien was de keuze aan smaken en kleuren wel een van de redenen waarom we zo dol waren op Exota. Andere frisdranken uit die tijd hadden vrijwel allemaal maar één smaak en kleur. Zo niet bij Exota, waar je kon kiezen uit Rood (Frambozen), Groen (Grenadine), Geel (Citroen), Wit (Cider) en Bruin met de wat opmerkelijke naam ‘Champagnepils’. Het is nooit duidelijk geworden waar deze naam vandaan kwam, er zat in ieder geval noch champagne, noch pils in. 
De familie Van Tuijn uit het Brabantse Dongen bedacht de opvallende vormgeving van het etiket en het gebruik van de beugelfles, die tot dan toe alleen door bierbrouwers werd gebruikt. In zo’n beugelfles ging 75 cl limonade. 
Exota was zo’n hit dat het Dongense bedrijf in de jaren vijftig zelfs marktleider op het gebied van limonadegazeuses werd. 
In 1967 werden de beugelflessen vervangen door flessen met een metalen schroefdop. Het marktsegment van Exota was toen al aan het afnemen, met name door de steeds populairder wordende cola’s. 

Exota affaire 
In 1969 bracht de VARA het eerste consumentenprogramma op de Nederlandse televisie. 
Presentator Marcel van Dam hoorde verschillende berichten over mensen die gewond waren geraakt door de scherven van uit elkaar springende limonadeflessen. Hij ging niet alleen op onderzoek uit, maar vroeg ook aan TNO om een kogel door een sherryfles te schieten en dat zo te filmen dat het in vertraagd beeld toonde hoe levensgevaarlijk een uit elkaar spattende fles is. 
Al eerder had Van Dam een aflevering gewijd aan exploderende flessen, maar toen op 8 januari 1971 het TNO filmpje werd vertoond in zijn programma werd dat het begin van het einde voor Exota. Binnen een jaar liep de verkoop terug met 57% en uiteindelijk ging de Dongense fabrikant in 1972 failliet. 

Rechtszaak
Natuurlijk liet de familie Van Tuijn het hier niet bij zitten en spande een rechtszaak aan tegen de VARA en presentator Marcel van Dam. Zij werden aansprakelijk gesteld voor de schade die de uitzendingen hadden aangericht. 
De rechtszaak zou lopen tot 2007 en werd, na eindeloos juridisch getouwtrek, gewonnen door de familie Van Tuijn en de latere eigenaar van het bedrijf in Dongen. 
De uitspraak was o.a. gebaseerd op het feit dat de VARA en Van Dam de suggestie hadden gewekt dat de exploderende fles in het uitgezonden filmpje er een van het merk Exota was. 
Boze tongen beweerden overigens jarenlang dat Van Dam in de Exota-affaire niet onpartijdig zou zijn geweest gezien vermeende belangen in de frisdrankenbranche van zijn broer Anton. Dit gerucht is echter nooit bewezen. 

Herintroductie 
In 2015 is Exota door drie ondernemers uit Veghel geherintroduceerd. De limonade wordt geproduceerd in Frankrijk en is verkrijgbaar in acht smaken. 

Hier kun je zien waar Exota bij jou in de buurt te koop is.

We zijn benieuwd of je er nu, na al die jaren, nog steeds gek op bent!