Lekker pittig: het ontstaan van de Indorock

Indorock was voornamelijk instrumentale rock-‘n-roll die werd uitgevoerd door muzikanten die afkomstig waren uit het voormalige Nederlands-Indië. Hoewel de term Indo werd gebruikt betrof het zowel Indische Nederlanders als volbloed Indonesiërs. Deze muziek werd aan het eind van de jaren ‘50 en begin jaren ‘60 van de 20e eeuw gespeeld door Indische en Molukse muzikanten.

Andere muziekcultuur

Indorock werd geïnspireerd door de rockmuziek uit Amerika en de instrumentale muziek van groepen als The Shadows, The Ventures en The String-A-Longs. Afkomstig uit een totaal andere muziekcultuur waren deze artiesten qua podiumpresentatie, maar vooral door hun technische begaafdheid, uitstekend in staat om het hart en de ziel van de rock-'n-roll aan het Nederlandse en Europese publiek te laten horen. Hoewel Indorock vooral werd gespeeld in de jaren ’50 en ‘60, met een bloeiperiode in 1960-1963, is de stijlnaam Indorock in 1975 door liefhebbers van het genre verzonnen en pas in de jaren tachtig algemeen bekend geworden.

‘Plenken’

Specifiek voor de manier van spelen van de Indische bands was onder andere de zogenaamde 'Gadahngang' (dat is het tokkelen), die afkomstig was uit de krontjongmuziek en de dubbele slag in de afterbeat. Door Nederlanders werd dit ook wel aangeduid als ‘plenken’, hetgeen waarschijnlijk afkomstig is van het Engelse woord ‘plank’. Indorockgroepen schakelden namelijk van hun akoestische gitaren al snel over op de zogenaamde solid body elektrische gitaren, die ‘planken’ werden genoemd. Een extra ritmegitarist of soms tweede sologitarist ondersteunde de sologitarist met versterkte accenten, tegenritmes of zwaardere baslijnen, die over twee of drie snaren werden gespeeld. In sommige gevallen werd innovatief gebruikgemaakt van de baritongitaar als extra solo-instrument (ook wel bekend als de 6-snarige bas), bekend van onder andere de latere hits van Hank The Knife & The Jets.  

Ontstaan

In de jaren na de onafhankelijkheidsverklaring van Indonesië kwamen Indische Nederlanders die aan de kant van het koloniale regime hadden gevochten, naar Nederland. In de grauwe jaren van de wederopbouw was muziek al gauw een aangename afleiding. De nieuwste muziekstroming uit de Verenigde Staten omstreeks 1955, de rock-'n-roll, werd snel geadopteerd door Indisch Nederlandse muzikanten. Indorock was geboren. Aan het eind van de jaren tachtig ontstond er een nieuwe opleving van de Indorock.

Tielman Brothers

De gebroeders Tielman, in Indonesië nog bekend onder de naam 'The Timor Rhythm Brothers', maar in Nederland vanuit Breda opererend onder de naam Tielman Brothers, deden goede zaken door zich in 1958 in de kijker te spelen op Expo 58, de wreldtentoonstelling in Brussel. In dat jaar leverden zij ook de eerste Nederlandse rock-'n-rollsingle af (‘Rock Little Baby Of Mine’). Het leverde werk in Duitsland op, waar ze tegelijkertijd met de vroege Beatles werkten. George Harrison, onder de indruk van de podiumpresentatie van vooral Andy Tielman, had het later nog over 'Andy, the Indo-man'.

Eerste rock-‘n-roll in Nederland

Hoewel de hit uit 1960, ‘Kom van dat dak af ‘van vaak wordt gezien als de aftrap voor rock-'n-roll in Nederland, moet toch worden toegegeven dat een overgroot deel van deze eer eigenlijk bestemd zouden moeten zijn voor de Indo bands, die werkelijk de eersten waren die in Nederland rock-'n-roll maakten. Deze miskenning is deels toe te schrijven aan de beperkte successen in de hitparades van Indorockgroepen en deels aan het feit dat de beste groepen -Tielman Brothers, Black Dynamites, Oety & his Real Rockers, Javalins, Crazy Rockers- meer in het buitenland (met name in Duitsland) dan in Nederland optraden. Het succes van de Indorock doofde in de latere jaren ’60 langzaam uit door de komst van The Beatles en de daarop volgende ‘Britse Invasie’.

‘Rockin’ Ramona’

In de late jaren tachtig kregen de indorockers deze eer langzaam terug, voornamelijk door toedoen van musicologe Lut Mutsaers, die de monografie ‘Rockin' Ramona. Een gekleurde kijk op de bakermat van de Nederpop’ (Den Haag 1989) publiceerde. De hedendaagse generatie rockers geven hun eigen identiteit aan de term Indorock’ zoals de in 2004 opgerichte band Tjendol Sunrise die door hun energieke shows het hele publiek meeneemt naar de roemruchte jaren ‘50 en ‘60. Door dit soort bands komen we meer te weten wat er in die jaren afspeelde en krijgen we meer kijk op hoe de ‘Nederlandse rock'n'roll is ontstaan en hoe die heeft geklonken.

Kijk hier nog eens naar een optreden van de Tielman Brothers: