Deze dagen ook aan de Paaseieren? Hier komt die traditie vandaan

Komende dagen zitten veel mensen bij het ontbijt weer lekker achter een eitje. De kindjes zoeken naar eitjes die de Paashaas (waar die vandaan komt is weer een heel ander verhaal) heeft verstopt en bij de koffie snoepen we een (meestal teveel) eitjes van chocolade. Maar waar komt dat ge-eier eigenlijk precies vandaan?

Traditie

Als zodanig zijn paaseieren gebruikelijk tijdens de periode van Pasen. De oudste traditie is het gebruik van geverfde en beschilderde kippeneieren, maar tegenwoordig worden in gekleurde folie gewikkelde chocolade-eieren, handgesneden houten eieren, of plastic eieren gevuld met snoepgoed zoals chocolade gebruikt. In de Midden- en Oost-Europese traditie worden vaak nog wel echte eieren gebruikt. Eieren zijn in het algemeen een traditioneel symbool waren van vruchtbaarheid en wedergeboorte zijn. Maar in het christendom symboliseren eieren voor de viering van de paastijd het lege graf van Jezus waaruit hij is herrezen. Daarnaast bestaat er een oude traditie van het bevlekken van paaseieren met de kleur rood ‘ter herinnering aan het bloed van Christus, vergoten als op het moment van zijn kruisiging.’  

Mesopotamië

Dit gebruik van het paasei is volgens vele bronnen te herleiden tot de vroege christenen van Mesopotamië en van daaruit verspreid naar Oost-Europa en Siberië via de orthodoxe kerken en later naar Europa via de katholieke en protestantse kerken. Andere bronnen beweren dat het gebruik in West-Europa tijdens de Middeleeuwen is ontstaan als gevolg van het feit dat het westerse christenen verboden was eieren te eten tijdens de vastentijd, maar ze wel mochten eten als Pasen aanbrak.  

Versieren

De praktijk van het versieren van eierschalen is vrij oud, met versierde en gegraveerde struisvogeleieren gevonden in Afrika die 60.000 jaar oud zijn. In de pre-dynastieke periode van Egypte en de vroege culturen van Mesopotamië en Kreta werden eieren geassocieerd met dood en wedergeboorte, evenals met koningschap. Versierde struisvogeleieren en afbeeldingen van struisvogeleieren in goud en zilver werden al 5.000 jaar geleden geplaatst in graven van de oude Sumeriërs en Egyptenaren. Deze culturele gebruiken kunnen de vroege christelijke en islamitische culturen in die gebieden hebben beïnvloed en via handels-, religieuze en politieke banden en zich vanuit de gebieden rond de Middellandse Zee verder hebben verspreid.  

Germaanse godin

De invloedrijke 19^e-eeuwse folklorist en Jacob Grimm speculeerde in het tweede deel van zijn werk ‘Deutsche Mythologie’ dat het volksgebruik van paaseieren onder de Germaanse volkeren op het vasteland wellicht is voortgekomen uit de lentefeesten voor een Germaanse godin die in het bekend stond als Ēostre (naamgenoot van het moderne Engelse Easter) en mogelijk in het Oud-Hoogduits bekend stond als Ostara (en daarmee naamgenoot van het moderne Duitse Ostern - 'Pasen'). Ondanks Grimm's speculaties bestaat er echter geen bewijs dat er een verband is tussen eieren en Ostara. Een veel voorkomend gebruik in Engeland in de middeleeuwen was dat kinderen op de zaterdag voor het begin van de vastentijd van deur tot deur gingen om eieren te bedelen.  

Eieren zoeken

Een eierzoektocht is een spel waarbij versierde eieren, die hardgekookte kippeneieren, chocolade-eieren of kunstmatige eieren met snoepjes kunnen zijn, worden verstopt voor kinderen om te vinden. De eieren variëren vaak in grootte en kunnen zowel binnen als buiten worden verstopt. Na afloop van het zoeken kunnen prijzen worden uitgereikt voor het grootste aantal verzamelde eieren of voor het grootste of het kleinste ei. De Midden-Europese Slavische volken (Tsjechen en Slowaken, enz.) hebben een traditie waarbij mannen eieren verzamelen door ze van vrouwen te krijgen in ruil voor het zogenaamd afranselen met een zweep die gemaakt is van verse wilgentakken besprenkeld met water. Deze zweepjes worden ‘polivanja’ genoemd en volgens de traditie een dergelijke ‘afranseling’ voor schoonheid en gezondheid.  

Eieren met geluid

Cascarones, een Latijns-Amerikaanse traditie die tegenwoordig in gebruik is in veel Amerikaanse staten met een hoge Latijns-Amerikaanse bevolkingsdichtheid, zijn leeggehaalde en gedroogde kippeneieren die met confetti worden gevuld en met een stukje vloeipapier worden verzegeld. De eieren worden verstopt en wanneer ze gevonden worden breken kinderen en volwassenen ze op elkaars hoofd. Om kinderen met een visuele handicap in staat te stellen deel te nemen aan het eieren zoeken, zijn er eieren gemaakt die verschillende klikjes, pieptonen, geluidjes of muziek laten horen zodat de kinderen ook paaseieren kunnen zoeken.  

Vrolijk Pasen!