Waarom altijd heppie-de-peppie gelukkig zijn ook niet goed is

We zijn het zo gewend: als je iemand ziet of belt vraag je automatisch ‘Hoe gaat het met je?’ of ‘Alles goed?’. Eigenlijk verwachten we dat de ander iets zegt in de trant van ‘Goed hoor, dank je’. Zegt de ander bijvoorbeeld ‘Nou, ik ben behoorlijk gestrest en angstig’ dan kan dat onplezierig over komen. In onze maatschappij zijn we immers zo geconditioneerd met het idee dat alles altijd goed moet zijn. Winkelmedewerkers wensen je na het afrekenen een fijne dag, reclame toont je uitsluitend gelukkige mensen, op sociale media tonen de meeste mensen continu hoe leuk, geslaagd, bijzonder hun leven is. Maar onderzoek toont aan dat altijd maar gelukkig en blij zijn helemaal niet zo goed is. 

Positieve psychologie
Zo’n 25 jaar geleden werd de positieve psychologie geboren. Deze richting in de psychologie gaat er van uit dat een goed leven draait om gelukkig zijn en heeft geleid tot het verschijnen van ontelbare zelf-doe boeken waarmee we kunnen leren om continu heppie-de-peppie gelukkig te zijn. Maar niet alles wat ‘positief’ is maakt ons gelukkig. Om optimaal te kunnen functioneren is het juist geen goed idee om voortdurend in een staat van gelukzaligheid te verkeren. Daar zijn twee redenen voor. 

1. Gelukkig leven en betekenisvol leven zijn niet hetzelfde
Neem eens de tijd om na te denken over welke ervaringen, acties en relaties je leven de moeite waard maken. Bij de meeste mensen zullen de antwoorden in twee algemene categorieën vallen die psychologen ‘hedonisch’ en ‘eudaimonisch’ noemen. Hedonische ervaringen gaan allemaal over plezier - het zien van een mooie zonsopgang, het eten van een verrukkelijk stuk taart of het hebben van geweldige seks. Eudaimonische ervaringen daarentegen gaan over persoonlijke betekenis en doelgerichtheid - leven volgens onze waarden, een belangrijk levensproject voltooien of op de een of andere manier een verschil maken in de wereld.
De reden dat dit onderscheid belangrijk is, is dat de dingen die voor ons het meest betekenisvol zijn soms niet per se prettig zijn. Of we nu praten over hard werken, onze beloftes nakomen (zelfs als dat lastig is), eerlijk zijn als we een fout hebben gemaakt of iemand vergeven die we liefhebben. Aan de andere kant zijn veel plezierige ervaringen vaak niet echt zinvol. Hoewel het kijken naar alle afleveringen van onze favoriete televisieserie of het leegeten van een bak ijs ons misschien gelukkig maakt, kunnen we moeilijk beweren dat deze activiteiten bijdragen aan een leven dat echt ‘goed’ is.

2. Negatieve emoties kunnen het leven beter maken
Hoewel de meesten van ons zich misschien liever altijd gelukkig voelen, toont onderzoek aan dat negatieve gevoelens -hoewel onaangenaam- soms goed voor ons kunnen zijn. Angst en vrees kunnen ons beschermen tegen mogelijke bedreigingen. Schuldgevoelens kunnen ons motiveren om iets goed te maken als we iets verkeerds hebben gedaan, waardoor we onze meest betekenisvolle relaties kunnen behouden. Zelfs boosheid kan nuttig zijn. In een onderzoek vroegen wetenschappers de deelnemers om de rol van een verkoper te spelen en te onderhandelen met een koper. Hun taak was om een partij mobiele telefoons te verkopen aan de ‘koper’ (waarvan ze dachten dat hij een andere deelnemer was zoals zijzelf, maar die eigenlijk een acteur was) tegen de hoogst mogelijke prijs. Hoe beter de deal die ze konden sluiten, hoe groter de beloning die ze aan het eind van het experiment in de echte wereld zouden krijgen. Sommige deelnemers werden er door de acteur van overtuigd dat de koper boos werd, terwijl anderen gingen geloven dat de koper zich gelukkig voelde. De resultaten waren duidelijk: deelnemers die dachten dat ze met een boze koper te maken hadden boden hun mobiele telefoons met meer dan 30 procent korting aan ten opzichte van deelnemers die dachten dat ze met een gelukkige koper te maken hadden. Denk aan dit voorbeeld terug als je weer eens door een verkoper in de Mediamarkt wordt aangeklampt... 

Belangrijke les
Misschien wel de belangrijkste les die we uit al dit onderzoek kunnen trekken is dat een goed leven niet alleen over gelukkig zijn gaat. Het gaat om authenticiteit in wie we zijn, inclusief plezier en pijn, geluk en verdriet, liefde en conflict. Als we ons de hele tijd gelukkig voelden, zouden we uiteindelijk misschien kansen kunnen missen om onszelf te verbeteren, te vechten voor waar we in geloven of ons bezig te houden met betekenisvolle zaken in ons leven.

Bron: Psychology Today