Chipsmemoires

Als kind waren voor mij chips en televisie onlosmakelijk met elkaar verbonden. 
Mijn eerste herinnering aan chips is er een voor de televisie. Mijn eerste herinnering aan televisie is er een met een schaaltje chips. Ook bij navraag in mijn omgeving komen tot de verbeelding sprekende herinneringen boven. Waar je naar keek, wanneer, met wie, wat je eng vond, welke chips je at, hoe, waar, waaruit…
Net als bij muziek valt er zelfs vaak een generatiekloof uit af te lezen. 
In mijn gedachten lijkt er een causaal verband tussen de ontwikkeling van chips en zoutjes en de uitbreiding van zendtijd en kindertelevisie. Wetenschappelijk te bewijzen valt het niet. Wel vond ik het interessant de opkomst van beide eens naast elkaar te zetten.

Televisie en chips, ‘uitvindingen’ van de jaren ‘50
Toen in 1955 de eerste programma’s voor kinderen (Swiebertje en Dappere Dodo) werden uitgezonden had nog bijna niemand in Nederland van chips gehoord. In Nederland worden chips pas voor het eerst gemaakt in 1958. Chips zijn pas naar Nederland gekomen toen aardappelboer Gerard Kistemaker op zoek was naar een manier om nog meer aardappelen te verkopen. Van de Britste chipsverkoper Frank Smith leerde hij hoe hij chips moest maken. Samen richtten ze in 1958 de eerste Nederlandse chipsfabriek in Broek op Langedijk op. Check hier de geschiedenis van Lays en hoe de chips is ontstaan.
In Nederland zat het snacken er toen nog niet zo in. Als er al ‘gesnackt’ werd, waren het zoute stokjes of doppinda’s die je pelde aan tafel met een krant eronder. 
Met het toenemen van welvaart en het spenderen van meer tijd voor de televisie, steeg ook de vraag naar knabbelvoer. 

Zo tot eind jaren ’60 
Halverwege de jaren ‘60 is de televisie in de woonkamer van de meeste gezinnen een feit.
Er komt steeds meer aandacht voor kinderprogramma’s. Kleurentelevisie wordt pas in 1967 geïntroduceerd. In dit jaar verschijnen ook de eerste keurig nette televisiereclames, met bij aanvang het STER-logo, en waarin horloge wordt uitgesproken als horlogé.
Hoera, er waren zoutjes! Gewone chips en paprika of zoute pepsel stokjes. De keuze aan zoutjes was in die tijd zeer beperkt, eveneens het aanbod aan kindertelevisie. We hadden in die tijd maar 2 kanalen, Nederland 1 en Nederland 2. Televisie begon iedere dag om 19:00 met vanaf 1965 de eerste vijf minuten voor kinderen. 

The Roaring Seventies
Maar dan nemen zowel zendtijd, als zoutjes, soorten en smaken een vlucht.
Vanaf beginjaren ’70 was het feest iedere woensdag- en zaterdagmiddag, want er was kindertelevisie! Na het buitenspelen werden we rond 3 uur gewassen in een lavet van octriet, gepoetst, nageltjes geknipt en in onze pyjama’s gehesen, schoon voor de televisie gezet. Met een zoutje afgemeten in een onverwoestbaar glazen vlaschaaltje van de Duralex op je schoot keken we muisstil. 
We keken naar Ivanhoe en de Nederlandse variant Floris, Stuif es in met een balk die iedere aflevering steeds abnormaler werd en daarmee het gegil vanaf de tribune ook.
Ook waren er opvallend veel poppentheaters zoals Gompie en zijn vriendjes, Rikkie en Slingertje, Paulus de boskabouter, Beertje Colargol en de Fabeltjeskrant. 
Voor mijn gevoel liepen we in die tijd eeuwig met blote benen. Het doet me dan ook denken aan ribbels in benen en billen. De ene keer van de bamboe rotanstoel, de andere keer van het geribbelde Tretford tapijt van jutte en geitenhaar. Het was een bof als je in de stoel zat met kortharige, borstelige prikbekleding.
Kindertelevisie groeide en groeide gaandeweg de jaren’70. Poppentheaters maakten meer en meer plaats voor Amerikaanse tekenfilms als Tom en Jerry. 
Chips at je nog steeds niet zomaar en uit een zak plukken was er al helemaal niet bij. Op feestjes mochten we gecontroleerd chips nemen uit meervaks oranje plasticschalen. Daar waar dat gedonder opleverde op de kindertelevisiemiddag was er een andere oplossing. Een toren met uitneembare kleine bakjes met kleine porties. Eveneens in rood of oranje plastic. 
Aten we eerst nog Cornuco’s, Nibbits ringen, Frietsticks en Ringlings, gaandeweg in de jaren ’70 komen er heel wat nieuwe zoutjes bij. Wokkels, Mama Mia’s, Bugles, Doritos, borrelnootjes. 

Kraak en smaak in de jaren’80 en er na
In de jaren ’80 komt er naast paprika en naturel een alternatief, de Bolognesesmaak. Velen van ons zijn in die jaren ’80, de puberteit, compleet afgehaakt van de kindertelevisie. Maar chips aten we er niet minder om. Locatie en tijd voor chips eten veranderden. Zaterdag ‘s avonds laat in je bed een boekje lezen of bij de film op tv. Of in het zwembad geklieder met gerimpelde natte vingers in een zakje uit het winkeltje voor een paar centen. Opvallend is dat veel vertrouwde merken van toen nu nog steeds in de winkel verkrijgbaar zijn. Maar onze honger is nog niet gestild. In de 21e eeuw wordt het assortiment nog eens stevig uitgebreid met talloze door consumenten bedachte smaken, van Patatje Joppie tot Sensations Thai Sweet Chili. Same same, but different.  Welkome variaties op een onverwoestbaar succes.

Chipsrecepten Maar met chips kun je meer. Blijkbaar kun je Doritos gebruiken om je BBQ aan te maken. Persoonlijk vind ik dat zonde. Ik proef ze liever in een leuk gerecht. Klik hier voor leuke chipsrecepten.