Functionele analyse kan je relatie redden

Soms doen we dingen die onze relatie kunnen bedreigen en waarvan we eigenlijk niet weten waarom we ze doen. Je wordt bijvoorbeeld gauw onredelijk kwaad. Je isoleert je van vrienden. Of je handelt op andere manieren die een relatie kunnen torpederen. Net als veel anderen weet je misschien niet waarom je dat doet en hoe je kunt veranderen. Een veel voorkomende techniek die functionele analyse wordt genoemd (ook wel ketenanalyse of gedragsanalyse genoemd) kan helpen.

Probleemgedrag

Het doel van functionele analyse is om je te helpen het doel (of de functie) van je gedrag te ontdekken. Door het analyseren van de keten van gedragingen die leiden tot het probleemgedrag, kun je meer te weten komen over de functie van dat probleemgedrag. Je kunt dan kijken of er andere, gezondere gedragingen zijn die mogelijk dezelfde functie kunnen bedienen. De beste manier om deze techniek te begrijpen is door de volgende stappen door te lezen en deze hierna te oefenen:  

Welk gedrag wil je veranderen? Bepaal voor jezelf een gedrag dat je problemen veroorzaakt  

Een voorbeeld: Ingrid worstelt met een gevoel van jaloezie. Als haar partner Anna met vrienden uitgaat, sms't ze haar om de paar minuten en kan ze niet wachten totdat Anna thuiskomt. Wat is er gebeurd als gevolg van dit gedrag? Bedenk welke problemen dit gedrag kan veroorzaken. Dit kan zijn: Als reactie op de constante sms'jes zet Anna haar telefoon uit terwijl ze weg is en er ontstaat onvermijdelijk ruzie als ze weer thuis is.  

Denk aan je ervaringen vlak voor het problematische gedrag. Van welke sensaties was jij je bewust in je lichaam? Wat dacht je? Wat voelde je? Wat was je aan het doen? Wat was de situatie waarin je je bevond?  

Voorbeeld: Ingrid was zich ervan bewust dat ze erg gespannen was toen ze aan Anna dacht met andere mensen. Mensen die waarschijnlijk meer van Anna’s gezelschap genieten dan van het hare en misschien zelfs wel met haar flirtten. Ze was zich ervan bewust dat ze steeds nerveuzer en jaloerser werd, totdat ze het gevoel had dat ze het niet meer aankon. Dat was het moment toen ze begon te sms'en.  

Welke ervaringen beleefde je en waar dreven die je toe? Wat was de functie van je gedrag? Denk eens na over wat je probeerde te bereiken met het probleemgedrag.  

Voorbeeld: Toen Ingrid de keten van gevoelens die leidde tot haar sms'en overwoog, realiseerde ze zich dat ze sms'en als een manier zag om zichzelf gerust te stellen dat ze nog steeds belangrijk was voor Anna. Hoe langer Anna stil bleef, hoe sterker Ingrid’s jaloezie werd en hoe bozer haar teksten werden. In wezen wilde zij Anna daarmee straffen.  

Wat maakte je misschien kwetsbaarder voor het probleemgedrag? Mensen worstelen met bepaalde situaties om verschillende redenen, zoals innerlijke gevoelens of overtuigingen, ervaringen uit het verleden of bepaalde aspecten van hun huidige situatie.  

Voorbeeld: Ingrid realiseerde zich dat het bedrogen worden in haar vorige relatie haar wantrouwig had gemaakt, ook al had Anna haar nooit een reden gegeven om ontrouw te vermoeden. Ze besefte ook dat ze zelf graag een rustige avond thuis, samen met Anna, had gewild en dat dit deze situatie moeilijker maakte.  

Wat zijn manieren waarop je soortgelijke situaties anders zou kunnen aanpakken, om te krijgen wat je echt wilt? Denk na over elke stap en bedenk hoe je misschien anders had kunnen reageren.  

Voorbeeld: Nadat Ingrid gekalmeerd was, dacht ze na over hoe ze echt te weten kon komen dat ze belangrijk was voor Anna en dat die haar trouw zou blijven. Ze sprak hierover met Anna en ze spraken af om beter te communiceren over het maken van plannen. Ook stemde Ingrid ermee in om haar jaloezieprobleem duidelijker over te brengen, zodat Anna haar gerust kon stellen. 

Het afronden van een functionele analyse kost moeite. Als je merkt dat je niet in staat bent om duidelijkheid te krijgen over waarom je bepaald gedrag herhaalt of dat je geen veranderingen kunt aanbrengen, kun je misschien iemand vragen die u vertrouwt om te helpen. Of misschien wil je therapie zoeken. Hoe je het ook doet, het vergroten van je bewustzijn van de functie van je gedrag is een belangrijke stap in de richting van het kiezen van een gezonder pad.  

Bron: WebMD